اگرچه هنوز هم در برخی نقاط کشورمان از سیستم‌های گرمایش قدیمی مانند بخاری‌های نفتی، آبگرمکن و غیره برای گرم کردن منزل و آب گرم مصرفی استفاده میشود، ولی با گسترش شبکه‌های گازرسانی در بیشتر نقاط، استفاده از سیستم‌های گرمایشی جدید مانند انواع پکیج بسیار رایج است. پکیچ به طور کلی دستگاهی است که میتواند هم زمان آب گرم مصرفی را برای ساختمان تامین کرده و فضا را به خوبی گرم کند. در ادامه به معرفی و بررسی انواع پکیج دیواری از منظر های مختلف می‌پردازیم.
سیستم گرمایشی پکیج چیست؟
برای معرفی انواع پکیچ ابتدا باید تعریف روشنی از سیستم گرمایشی پکیچ ارائه دهیم و سپس به بررسی و معرفی آن بپردازیم. در تعریف پکیج باید گفت که پکیچ دستگاهی است که قابلیت تامین منابع آبی سرد و گرم برای واحدهای موجود در یک ساختمان را دارد که به صورت زمینی و یا دیواری قابل استفاده و نصب است. به عبارت دیگر پکیج دیواری و یا زمینی دستگاهی است که به جای موتور خانه مرکزی کار می‌کند. پکیج را میتوان به راحتی به جای یک کابینت دیواری و یا زمینی نصب کرد. که علاوه بر بازدهی انرژی بالاتر، دارای سوخت کمتری هم از موتورخانه بوده و همچنین موجب حذف لوله کشی‌های گسترده در ساختمان میگردد و نیز سبب مستقل شدن هر یک از واحدها ار نظر گرمایش و تامین آب گرم میشود. این دستگاه به گونه‌ای طراحی شده است که اجزای تشکیل دهنده مدارهای گاز سیستم گرم کننده رادیاتورها، آب گرم مصرفی و سیستم کنترل این مدار‌ها در مجموعه کوچکی قرار دارند و سیستم کنترل این مدار‌ها در مجموعه کوچکی قرار دارند و با توجه به وزن کم روی دیوار قابل نصب شدن است. از مزایای این دستگاه میتوان به ایجاد فضای کم، ایمنی بالای دستگاه و به طور مجزا مورد استفاده قرار گرفتن در هر واحد مسکونی اشاره کرد که میتواند جایگزین مناسبی برای آبگرمکن‌های ایستاده و دیواری باشد. از همه مهم‌تر، مصرف سوخت بهینه در این دستگاه باعث تشویق ارگان‌ها و مردم برای استفاده از این دستگاه شده است. به این ترتیب با استفاده از آن، در ساختمان‌ها نیازی به احداث موتورخانه نیست. از این رو، میتوان گفت که انواع پکیچ به دو دسته دیواری و زمینی تقسیم میشوند.
انواع پکیچ بر اساس محل نصب
پکیچ‌ها براساس نصب به دو دسته تقسیم میشوند، که میتوان آنها را به جای کابینت دیواری و یا زمینی نصب کرد:
- دیواری
- زمینی
- زمینی ایستاده
۱- پکیچ دیواری
پکیچ دیواری را به دلیل اندازه کوچک و شکل ظاهری زیباتر اغلب در آشپزخانه نصب میکنند و به همین دلیل پکیچ دیواری طرفداران بیشتری دارد. پکیج دیواری به دلیل نداشتن منبع ذخیره آب گرم امکان گرم کردن سیستم گرمایشی و تامین آب گرم مصرفی را به طور همزمان ندارد و در طراحی سیستم، اولویت گرمایش با گرم کردن آب گرم مصرفی است. بعد از باز شدن شیر آب گرم مصرفی تمام قدرت صرف گرم کردن آب گرم مصرفی میشود و اگر شیر آب گرم مصرفی به طور طولانی باز بماند، رادیاتورها سرد میشود. لذا بهتر است در مصرف آب گرم به این نکته توجه کنید و در زمستان به طور طولانی شیر آب گرم باز نماند تا رادیاتور سرد شود. انواع پکیجهای دیواری مجهز به سیستم دودکش هستند. در این سیستم‌ها، دود ناشی از احتراق، یا از طریق دود کش معمولی و یا از طریق فن پکیج، به سمت بیرون هدایت میشود. دودکش پکیج دیواری، از نوع دو جداره است که یکی برای خروج دود و دیگری برای مکش اکسیژن برای احتراق مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از پکیج دیواری میتواند، مزایا و سودمندی‌های بسیاری داشته باشد.
۲- پکیچ زمینی
از دیگر انواع پکیج میتوان به پکیچ زمینی اشاره کرد. پکیج زمینی بیشتر در ساختمان‌هایی با متراژ بالا نصب میشود. چرا که پکیج زمینی در سایزهای مختلف و توان حرارتی مختلفی ساخته و عرضه میشوند که به دلیل اشغال فضای آشپزخانه در آپارتمان از پکیجهای زمینی استفاده نمی‌شود. علاوه بر این توان بالای این دستگاه‌ها مناسب برای واحدهای آپارتمانی و واحدهای ویلایی کوچک نیست. در این دستگاه‌ها به علت وجود یک مخزن ذخیره آب گرم در صورت قطع شدن برق برای مدت زمان کوتاه، آب گرم وجود دارد. البته در گذشته پکیجهای زمینی با توان‌های کوچک هم ساخته می‌شدند که امروزه با وجود قوانین جدید و وجود پکیجهای دیواری دیگر کاربردی ندارند. برای خانه‌هایی که بیشتر از یک حمام دارند پکیج زمینی مناسب است. چرا که این پکیج ها دارای مخزن اضافی برای ذخیره آب گرم هستند. با استفاده از پکیج زمینی دیگر نیاز به استفاده از آبگرم کن برای تامین آب گرم مصارفی مانند حمام و شستشو نیست. پکیجهای زمینی در انواع چگالشی، مبدلی و مخزنی با توجه به محلی که قرار است در آن نصب شوند، انتخاب می‌گردند. از معایب پکیج زمینی تولید سر و صدای زیاد است که به همین علت آن را در داخل واحدهای آپارتمان و یا تراس نصب نمیکنند. این نوع پکیجها از مشعل به عنوان منبع حرارتی استفاده میکنند و شیرپرکن آنها به صورت دستی است. دودکشی که برای این پکیج ها استفاده میشود، دارای قطر ۱۵ سانتی متر است و از نصب دودکش افقی با زانوهای اضافی اجتناب میگردد. پکیجهای زمینی مجهز به مخزن آب گرم و دیگ چدنی دارای ظرفیت حرارتی ۲۸ الی ۱۵۰ کیلو وات هستند. پکیجهای زمینی در زیرزمین یا پارکینگ به صورت مرکزی راه اندازی میشوند و مجهز به دریچه برای ورود هوای تازه هستند. آنها به عنوان بهترین سیستم به منظور تامین آب گرم و گرمایش با ظرفیت بالاتر و قدرت بیشتر در مقایسه با پکیجهای دیواری هستند. از این نوع سیستم‌های گرمایشی در ساختمانهای چند طبقه و ویلاها استفاده میشود.
۳- پکیج زمینی ایستاده
یکی دیگر از انواع پکیج، پکیج زمینی ایستاده است. این نوع پکیج برای ساختمانهای بزرگ، ویلایی و دوبلکس و دو طبقه بسیار مناسب بوده و میتوان گفت که پکیج زمینی ایستاده ترکیبی از دو پکیج دیواری و زمینی است. از مشخصات این دستگاه میتوان به توان حرارتی بالا و با دو خروجی جداگانه برای دو سیستم گرمایش و قابلیت تفکیک دما‌های مدار، اشاره کرد. به عنوان مثال یک ساختمان بزرگ که در قسمتی از سیستم رادیاتوری و در قسمت‌های دیگر از سیستم گرمایش از کف استفاده میشود. با توجه به این که دمای مورد نیاز در این دو مدار متفاوت است، این دستگاه می تواند در چنین مکانی نصب و هر دو مدار را تغذیه کند.
انواع پکیج زمینی بر اساس سیستم احتراق و مشعل
۱- پکیج زمینی مشعلدار
یکی از انواع پکیج زمینی براساس سیستم احتراق، پکیج زمینی مشعلدار است. این نوع پکیجها مجهز به مشعل خطی و مبدل حرارتی مستقیم هستند. سیستم‌های مشعلدار دارای دیگ گرمایشی نیستند، بلکه می‌توانند از مبدل صفحه‌ای یا مخزن استفاده کنند.
۲- پکیج زمینی بدون مشعل
از دیگر انواع پکیج زمینی براساس سیستم احتراق میتوان به پکیج زمینی بدون مشعل اشاره کرد. این پکیجها به نسبت پکیجهای مشعلدار ظرفیت بالاتری دارند و مجهز به دیگ فولادی یا چدنی هستند. از مزایای این نوع پکیج، استفاده از مشعل گازوئیل سوز، گازسوز یا دوگانه سوز است. مجهز بودن این سیستم به دیگ، قدرت آن را برای تامین گرمایش و آب گرم فضاهای بزرگتر فراهم می‌کند.
انواع پکیج زمینی بر اساس نوع سیستم تامین آب
از دیگر تقسیم‌بندی انواع پکیج زمینی میتوان به تقسیم‌بندی براساس تامین آب گرم اشاره کرد. بر این اساس میتوان از پکیج گرمایشی زمینی مجهز به مبدل صفحه‌ای نام برد که این نوع پکیجها دارای حجم و ظرفیت پایینی برای تولید آب گرم هستند. استفاده از پکیجهای مجهز به مبدل صفحه‌ای در مناطقی که آب آنها دارای املاح بسیار است، توصیه نمی‌شود. البته میتوان دستگاه‌های رسوب گیر الکترونیکی را برای حل این مشکل نصب کرد. این پکیجها برای آپارتمان‌هایی که سختی آب آنها کم است، مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این یکی دیگر از پکیجهای زمینی براساس سیستم تامین آبگرم میتوان پکیج گرمایشی زمینی مخزندار را نام برد. در اینگونه پکیجها در قسمت مبدل ثانویه به جای مبدل صفحه‌ای از یک مخزن کوئل‌دار با قابلیت نگهداری آب گرم استفاده میشود. این پکیجها همواره آب گرم مورد نیاز مصرف کننده را تامین میکنند. زیرا همیشه آب گرم ذخیره شده دارند. عملکرد آنها همانند موتورخانه است و آب گرم بهداشتی را بدون تغییر دما فراهم میکنند. علاوه بر آن پکیجهای مخزندار مقاومت بالایی در برابر رسوب دارند.
انواع پکیج بر اساس فن و خروجی آلاینده
تقسیم‌بندی از نظر نوع تخلیه احتراق نیز نوع دیگری از دسته بندی پکیجها است که به کار می‌رود. در این دسته بندی پکیجهای شوفاژ دیواری به دو دسته فن‌دار و بدون فن تقسیم‌بندی میشوند. انواع پکیج براساس خروجی آلاینده را میتوان به دو دسته فن‌دار و بدون فن تقسیم‌بندی کرد. که استفاده از پکیجهای فن‌دار به دلیل خصوصیات و مزایایی که دارد با استقبال بیشتر مردم مواجه است و پکیچ‌های بدون فن بسیار کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۱- پکیج دارای فن
از انواع پکیج میتوان به پکیچ دارای دودکش اشاره کرد. این پکیج یکی از تقسیم‌بندی‌های انواع پکیج براساس خروجی آلاینده‌ها است. پکیجی که دارای فن است، توسط دودکش دو جداره هوای مورد نیاز برای سوخت را از فضای بیرون به دستگاه می‌رساند و گازهای ناشی از سوخت را نیز به بیرون منتهی می‌کند. از این رو، دستگاه‌های فن‌دار میتواند در تمیز نگه داشتن هوای خانه بسیار مفید و موثر باشد. در بین پکیجهای رایج در بازار، نوع فن‌دار آن مطابق با استانداردهای جهانی است و مورد تایید قرار می‌گیرد. این دستگاه علاوه بر گرمایش منزل، آب گرم مصرفی را نیز به صورت فوری و سریع در اختیار قرار میدهد. علاوه بر این، این دستگاه قابلیت ترکیب با کولر گازی به منظور صرفه جویی در مصرف انرژی و ایجاد گرمایش مطلوب را دارا است. پکیج شوفاژ فن‌دار که دارای یک فن هوادهی در بخش اگزوز گازهای احتراق پکیج است در شرایطی استفاده میشوند که یا پکیج در فضای باز (مانند بالکن و پاسیو) نصب شده باشد و یا بخشی از مسیر دودکش پکیج بصورت افقی (بیش از ۳۰ سانتیمتر) باشد. به همین دلیل پکیج دیواری فن‌دار مجهز به یک دودکش مخصوص دوجداره است که جداره داخلی آن دارای قطر ۶ سانتیمتر بوده و دود دستگاه از طریق این لوله به محیط بیرون تخلیه میگردد و قطر جداره خارجی آن ۱۰ سانتیمتر است. به همین دلیل، یکی از نکات مهم در رعایت ایمنی دستگاه، استفاده از دودکش در هنگام نصب پکیج دیواری به منظورخارج کردن دود ناشی از عملکرد دستگاه و ایجاد هوای مصرفی مورد نیاز دستگاه است.
۲- پکیج بدون فن
یکی دیگر از انواع پکیج براساس سیستم خروجی آلاینده‌ها میتوان به پکیجهای بدون فن اشاره کرد. پکیج های بدون فن به دلیل این که هوای مورد نیاز برای سوخت را از داخل خانه به دست می‌آورند و دودکشی برای خارج کردن دود و آلاینده‌های ناشی از سوخت به بیرون ندارد، با استقبال کمتری مواجه شده است. از این رو، پکیج بدون فن به دلیل نداشتن این قابلیت و نداشتن فضای آزاد و یا کمبود فضای آزاد در آپارتمان کمتر استفاده میشود و تولید آن نیز بسیار کم است.
انواع پکیج ها بر اساس نوع مبدل حرارتی
علاوه بر این که انواع پکیجها را بر اساس محل نصب به دو دسته دیواری و یا زمینی تقسیم‌بندی میکنند. حتی می توان پکیجها را براساس نوع سیستم گرمایشی به انواع مختلفی تقسیم کرد. از این رو، انواع پکیج براساس نوع سیستم گرمایشی عبارتند از:
۱- پکیجهای تک مبدله
در انواع پکیچ‌ها براساس سیستم گرمایشی میتوان به پکیجهای دارای یک مبدل اشاره کرد. پکیجهای دارای یک مبدل پکیج‌هایی هستند که تنها از یک مبدل برای فراهم آوری آب گرم شوفاژ و آب گرم مورد استفاده در واحدهای ساختمانی استفاده میکنند. در این مدل پکیج از یک مبدل برای تامین آب گرم مصرفی و آب گرم شوفاژ استفاده می شود. این پکیجها دارای یک مخزن هستند و تمام عملیات گرم کردن آب توسط یک مخزن انجام میشود. ۲- پکیج های دارای دو مبدل.
۲- پکیج های دارای دو مبدل
براساس نوع سیستم گرمایشی میتوان به پکیجهای دارای دو مبدل اشاره کرد. پکیجهای دارای دو مبدل یکی از انواع پکیج براساس سیستم گرمایشی هستند. در این مدل از پکیجها از دو مبدل مجزا برای فراهم آوری آب گرم شوفاژ و آب گرم مصرفی استفاده میشود که هر یک مستقل از دیگری عمل می‌کند. پکیج دارای دو مبدل دارای مزایای زیادی است که از جمله آن میتوان به فراهم کردن آب گرم مورد نیاز با درجه حرارت یکسان و رسوب‌گیری کمتر آن اشاره کرد. پکیج شوفاژ دو مبدله در شرایطی مورد استفاده قرار می‌گیرد که یا آب ورودی دارای سختی (املاح) زیاد باشد و یا زیربنای آپارتمان بیش از ۱۲۰ متر باشد.
انواع پکیج از نظر عملکرد تابستانی و زمستانی
پکیجها از نظر عملکرد به دو دسته زمستانی و تابستانی تقسیم میشوند. در فصل تابستان، هنگامی که وسایل گرمایشی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، پکیج فقط برای تأمین آبگرم بهداشتی، کار می‌کند. در فصول سرد سال پکیج علاوه بر تامین آبگرم مصرفی باید آب رادیاتور و مدارهای گرمایشی را نیز تامین نماید. در فصل تابستان وظیفه پکیج تنها تامین آب گرم مصرفی وانواع پکیج بر اساس نوع سوخت بهداشتی است. به عبارت دیگر هر زمانی که نیاز به آبگرم باشد با باز کردن شیر آبگرم مصرفی پکیج به صورت اتوماتیک مشعل را روشن می‌کند و همزمان با قطع مصرف آب و بستن شیر آبگرم مشعل پکیج خاموش میشود که وظیفه‌ی کنترل آن بر عهده‌ی برد الکترونیک پکیج است.